⦁ Silindirle Sıkıştırılmış Beton (SSB) Nedir?
Silindirle sıkıştırılmış beton (SSB), agreganın uygun oranda su ve çimento ile hazır beton santralinde karıştırılmasıyla üretilen özel bir beton tipidir. İçeriğindeki düşük su içeriği nedeniyle sıfır slump değerine sahiptir. Geleneksel beton karışımlarına kıyasla ortalama 40% daha düşük su miktarına sahip olması nedeniyle su/çimento oranı 0,30’lara kadar azalmaktadır. Bu sayede aynı çimento dozajında bile 28 günlük basınç dayanımlarında %70-80’lere varan bir artış gözlemlenmektedir.
SSB geleneksel (yaş) betona kıyasla 3 kata varan dayanım artışı sağlar
Hazır beton santralinde üretilen SSB, kuru kıvamından dolayı iş başına damperli kamyonlarla taşınır ve yol yapım ekipmanlarıyla serilip sıkıştırılır.
Ref: TÜRKÇİMENTO
Silindirle Sıkıştırılmış Betonun (SSB) Tarihçesi
Silindirle sıkıştırılmış beton tekniği ilk kez 1940 yılında Amerika’da Washington havaalanı uygulamasında kullanılmıştır. 1970’li yıllardan itibaren dünyada artan petrol krizi ile birlikte Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada’da kullanımı yaygınlaşmıştır. Aynı zamanda Avrupa’da ilk uygulama yine bu yıllarda İspanya’da gerçekleştirilmiştir. Günümüzde silindirle sıkıştırılmış beton tekniği pek çok alanda yaygın bir şekilde kullanılmaktadır.
Ülkemizde ise ilk örnekler baraj uygulamaları ile başlamıştır. Ülkemiz bu alanda Avrupa’nın en yüksek gövde yüksekliğine sahip SSB tekniğiyle inşa edilmiş barajlarına ev sahipliği yapmaktadır. Halihazırda Avrupa’nın en yüksek gövde yüksekliğine sahip SSB barajı Siirt’te bulunan 165 metre gövde yüksekliğindeki Çetin barajıdır.
Ref: Çetin Barajı, LİMAK
SSB Tekniğiyle Donatı Kullanılmadan 165 Metre Yüksekliğinde Baraj İnşa Etmek Mümkündür
Silindirle sıkıştırılmış beton tekniğinin yollarda kullanımıysa 2009 yılında bir deneme kesimi projesi ile Antalya’da başlamış olup günümüzde 55 şehrimizde silindirle sıkıştırılmış beton yol kullanılmaktadır.
Silindirle Sıkıştırılmış Betonun (SSB) Kullanım Alanları ve Avantajları
Silindirle sıkıştırılmış beton tekniği askeri üslerde, endüstriyel alanlarda, depolama alanlarında limanlarda ve yollarda kullanılmaktadır. Silindirle sıkıştırılmış beton yolların alternatiflerine kıyasla sahip olduğu pek çok teknik ve ekonomik avantaj bulunmaktadır.
Silindirle sıkıştırılmış beton içeriğinde donatı kullanılmaması, hızlı yapılabilmesi, kısa sürede trafiğe açılabilmesi, ek yüzey işlemlerine ihtiyaç duymaması ve ekonomik olması gibi avantajlarla ön plana çıkmaktadır. Aynı zamanda açık yüzey rengi sayesinde sağladığı çevresel avantajlarla birlikte kırsal alanlarda trafik güvenliğini arttırıp aydınlatma için elektrik tasarrufu sağlamaktadır.
Silindirle sıkıştırılmış beton yüzeyi imalat sonrasında herhangi bir yüzeyi bitirme işlemi yapılmadığı durumlarda bile alternatifi olan bitümlü sıcak karışım yollara oldukça benzer bir pürüzlülüğe sahiptir. Dolayısıyla silindirle sıkıştırılmış beton yolların kayma direncinin bitümlü sıcak karışım yollardakine benzer seviyede olduğu çeşitli çalışmalarla ortaya konulmuştur.
Günümüzde yüzeye yapılan ekstra pürüzlendirmelerle birlikte özellikle otoyollar gibi seyir hızının yüksek olduğu yollarda SSB yollar güvenle tercih edilebilmektedir.
SSB karışımı içerisinde geleneksel betona kıyasla neredeyse dört kat daha az boşluk bulunmaktadır. Uygun koşullarda tasarlanmış ve doğru şekilde inşa edilmiş bir SSB içeriğinde yüzde 1,5 seviyesinde hacimce boşluk bulunmaktadır. Aynı zamanda geleneksel betonun aksine silindirle sıkıştırılmış beton içerisinde bulunan boşluklar birbirinden bağımsız boşluklardır.
Ref: TÜRKÇİMENTO
Dolayısıyla hem çok daha düşük bir boşluk oranına sahip olması hem de boşlukların birbirinden bağımsız olması nedeniyle SSB donma-çözülme direnci alternatiflerine kıyasla çok daha yüksektir.
Özellikle soğuk iklimlerde ve gece gündüz arasındaki sıcaklık farkıyla mevsimsel sıcaklık farklarının çok yüksek olduğu bölgelerde SSB yollar güvenle tercih edilebilir. Düşük boşluk oranı sıkıştırılmış betona yüksek bir dayanıklılık yani durabilite kazandırmaktadır.
Sonuç
Silindirle Sıkıştırılmış Beton (SSB) tekniği 80 yılı aşkın süredir tüm dünyada kullanılmaktadır. Esnek kaplamaların yapım hızı ve kolaylığı ile rijit kaplamaların yüksek yük taşıma kapasitesi ve dayanıklılığını bir araya getiren bu uygula pek çok alan için en ideal çözüm olmaktadır.
Bugün yapılıp yarın trafiğe açılan SSB kaplamalar limanlar ve endüstriyel alanlar gibi ağır yüklere maruz kalan alanlarda bile başarıyla hizmet vermektedir. SSB tekniği sadece yollar, limanlar ve endüstriyel alanlarda değil askeri üsler ve barajlarda da yaygın şekilde tercih edilmektedir.
Ülkemiz Avrupa’nın en yüksek gövde yüksekliğine sahip ilk 2 SSB barajına ev sahipliği yapmaktadır.
Yüksek dayanım ve dayanıklılık ile hızlı yapım ve kısa sürede servise açılma avantajlarıyla ön plana çıkan SSB tekniği tüm dünyada kalıcı ve akılcı çözüm olmaya devam ediyor.